- miecz
- 1. książk. Coś wisi, zawisło nad kimś, nad czymś jak miecz Damoklesa, Damoklesowy; wisi, zawisł nad kimś, nad czymś miecz Damoklesa, Damoklesowy «coś, jakieś niebezpieczeństwo lub nieszczęście, stale komuś grozi»: „Piknik pod Wiszącą Skałą” to alegoryczny obraz naszej współczesnej egzystencji. Żyjemy w cieniu niebezpieczeństwa, wisi ono nad nami jak tytułowa Skała, jak Damoklesowy miecz (...). KF 1/1996. Nie ma chętnych kupców, zwłaszcza że nad całym terenem wisi jak miecz Damoklesa groźba, że wytną całą tę zieleń i zbudują blokowisko. Polityka 23/1995.2. przestarz. Krewny, przodek, pokrewieństwo itp. po mieczu «krewny, pokrewieństwo itp. ze strony ojca, w linii męskiej»: Urodził się w Londynie w 1904 r. Dziadkowie po mieczu to Polacy. Wprost 914/2000.3. Schować, chować miecz do pochwy «zaprzestać, zaprzestawać walki, wojny»4. książk. Ślepy miecz «o kimś, kto stosując przemoc, zabijając, niszcząc, ślepo lub bezwolnie wykonuje czyjeś rozkazy»: Smutna to prawda, lecz stwierdzić ją trzeba, że funkcyjni wyrządzili więźniom Oświęcimia co najmniej tyle złego, ile wszyscy SS-mani razem wzięci, gdyż oni właśnie byli owym ślepym mieczem zadającym każdy ledwo zamierzony przez SS-manów cios. S. Szmaglewska, Dymy.Ogniem i mieczem zob. ogień 7.
Słownik frazeologiczny . 2013.